Trong thời gian qua, tại khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đã xảy ra rét đậm, rét hại ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân, người lao động, nhất là những người có nguy cơ cao như người già, trẻ em, phụ nữ có thai, người mắc các bệnh mãn tính, người lao động làm việc ngoài trời hoặc trong môi trường lạnh. Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn Quốc gia, rét đậm, rét hại có thể còn tiếp tục kéo dài trong những ngày tới. Nhằm chủ động bảo vệ sức khỏe người dân, Cục Quản lý Môi trường y tế đã xây dựng Hướng dẫn chăm sóc sức khỏe mùa lạnh cho cộng đồng và người lao động nhằm giúp người dân có những kiến thức cơ bản trong việc thực hiện các biện pháp phòng, chống một số vấn đề sức khỏe thường gặp trong mùa lạnh.
Theo hướng
dẫn của Cục Quản lý môi trường Y tế, vào mùa lạnh có thể gặp phải một số vấn đề
sức khỏe thường gặp là: Cảm lạnh, hen suyễn, viêm họng, viêm phổi, bệnh phổi
tắc nghẽn mạn tính, cúm, đột quỵ, ngộ độc khí than do sưởi ấm, đun nấu...
Nguyên nhân
chủ yếu là do phải tiếp xúc quá lâu hoặc làm việc trong môi trường lạnh hoặc
cũng có thể do thay đổi nhiệt độ môi trường đột ngột.
Một số đối
tượng có nguy cơ cao gồm: Người già, trẻ nhỏ và phụ nữ có thai; Những người làm
việc ở ngoài trời hoặc trong môi trường lạnh, gió rét, thiếu ánh nắng mặt trời:
người lao động nông nghiệp, công nhân...; những người mắc các bệnh mạn tính:
tăng huyết áp, hen suyễn, tim mạch, cơ xương khớp...
Theo đó, đối
với người già và trẻ em: Hạn chế đi ra ngoài trời khi thời tiết quá lạnh và gió
mạnh, đặc biệt trong khoảng thời gian từ 9h đêm đến 6h sáng; khi ra ngoài thì
nên trang bị đủ trang phục ấm che chắn được gió lùa như áo khoác, quần dài đủ
dầy để giữ nhiệt, khăn choàng, mũ, găng tay, tất, khẩu trang....
Luôn giữ cơ
thể khô ráo, tránh bị ẩm ướt đặc biệt là vùng cổ, tay, chân mỗi khi ra đường và
khi ngủ để hạn chế các bệnh do cảm lạnh.
Tránh tiếp
xúc với khói thuốc, khói bếp than, không nên uống rượu bia đặc biệt là người
dân ở miền núi cần chú ý vì uống rượu càng làm co thắt mạch máu gây tăng huyết
áp, có thể dẫn tới đột quỵ, tử vong. Tránh các đồ uống có chứa chất kích thích
như cafein.
Không nên tắm
khuya sau 22h00, tắm quá lâu hoặc tắm nơi không kín gió vì dễ bị sốc nhiệt,
nguy hiểm đến tính mạng. Sử dụng nước ấm để tắm, vệ sinh thân thể.
Cần vệ sinh
miệng, họng sạch sẽ thường xuyên hằng ngày như đánh răng đều đặn trước và sau
khi ngủ dậy; súc miệng bằng nước ấm có pha muối loãng giúp sát trùng cổ, họng
và hạn chế viêm họng.
Thường xuyên
rửa tay với xà phòng để loại bỏ vi khuẩn; tiêm vaccine để phòng ngừa bệnh cúm.
Ăn, uống đủ
chất đảm bảo năng lượng cho cơ thể chống rét. Trong bữa ăn hàng ngày cần bổ
sung đầy đủ 4 nhóm chất cơ bản (tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin và khoáng
chất). Đối với người lao động nặng, người cao tuổi, trẻ em cần cung cấp lượng
tinh bột, chất đạm, chất béo, vitamin nhiều hơn so với những mùa khác nhằm tăng
cường nhiệt lượng cho cơ thể chống rét, đặc biệt là bổ sung vitamin A, C để
tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Tránh ăn uống đồ lạnh, đồ ăn vừa lấy từ tủ
lạnh ra vì dễ làm cơ thể nhiễm lạnh.
Đối với những
người bị cao huyết áp, mắc các bệnh tim mạch, mắc các bệnh hô hấp mạn tính, cơ
xương khớp... đã được chẩn đoán thì phải chú ý tuân thủ nguyên tắc dùng thuốc,
có chế độ vận động và dinh dưỡng hợp lý theo hướng dẫn của bác sĩ...
Đối với những
người phải làm việc trong thời tiết lạnh:
Nếu phải làm
việc ngoài trời cần giữ ấm cơ thể và làm việc với cường độ chậm, cần phải giữ
người, tay chân khô ráo, tránh ẩm ướt đặc biệt công nhân làm việc ngoài trời,
trong hầm lò… Đeo khẩu trang trong khi làm việc để bảo vệ đường hô hấp.
Những ngày
mưa rét, làm việc ngoài trời, phải trang bị và sử dụng đầy đủ đồ bảo hộ lao
động áo chống nước, áo mưa, mũ, găng tay đệm bông và lớp ngoài chống nước; giày
ủng ấm và chống nước... vì quần áo, đầu tóc ướt sẽ làm mất nhiệt nhanh chóng
khiến cơ thể bị nhiễm lạnh.
Khi ra ngoài
trời lạnh, nhất thiết phải mặc ấm đặc biệt cần giữ ấm cổ và ngực. Trong lúc lao
động, nếu thấy người nóng lên thì nên cởi bớt áo dần dần.
Để có đủ
nhiệt lượng lao động và chống rét, người lao động cần ăn uống đầy đủ chất đặc
biệt là chất béo, gluxit và nên ăn uống nóng.
Dự phòng
nhiễm độc khí CO (Dioxit Cacbon) trong nhà
- Tuyệt đối
không sử dụng than củi, than tổ ong để đốt và sưởi ấm trong phòng kín. Nếu thời
tiết quá lạnh buộc phải sử dụng than thì chỉ sử dụng trong thời gian ngắn, cần
mở hé cửa để đảm bảo thông khí và chỉ sưởi ấm khi mọi người còn thức; không
dùng sưởi qua đêm và đóng kín cửa phòng;
- Không nên
để các loại máy sưởi bức xạ hồng ngoại (quạt sưởi, đèn sưởi, lò sưởi…) gần trẻ
nhỏ, người già vì tia hồng ngoại mang nhiệt tác động trực tiếp lên bề mặt da,
vừa gây khô da, khô mũi, nguy cơ bỏng và cháy cao. Khoảng cách tốt nhất khi đặt
các máy sưởi này khoảng 1-2m và nên để chế độ quay với mục đích làm ấm phòng là
chính, không nên chiếu sưởi trực tiếp vào người bởi các nguy cơ nói trên;
- Khi sử dụng
chăn điện phải kiểm tra kỹ trước khi sử dụng đề phòng hư hỏng, đảm bảo cách
điện và cách nhiệt của dây. Không giặt ướt để tránh tình trạng chập điện. Bật
chế độ ấm vừa đủ và khi đủ ấm thì tắt trước khi sử dụng.
Chú ý các biểu hiện của cơ thể
khi trời lạnh
Cục Quản lý
môi trường y tế hướng dẫn cần chú ý các biểu hiện: đau đầu, chóng mặt, tức
ngực, khó chịu, tê bì chân tay... Khi xuất hiện các triệu chứng cần lưu ý giữ
ấm cơ thể ngay và đến cơ sở y tế kiểm tra sức khỏe.
Thời tiết
lạnh gây tăng thêm gánh nặng cho tim do vậy với người bị bệnh tim, huyết áp nên
khám và làm theo lời khuyên của bác sĩ chuyên khoa. Nên kiểm tra theo dõi huyết
áp thường xuyên kể cả người trẻ, người chưa có tiền sử bệnh lý tim mạch, huyết
áp.
Chú ý khi
tiếp xúc kéo dài với nhiệt độ rất lạnh có thể gây giảm thân nhiệt, nhất là
người già, gầy ốm, bị bệnh mãn tính, trẻ em suy dinh dưỡng, trẻ sơ sinh; biểu
hiện giảm thân nhiệt: run, kiệt sức, nhầm lẫn, mất trí nhớ và buồn ngủ... Ở trẻ
sơ sinh có dấu hiệu da đỏ tươi hoặc da lạnh. Run rẩy là một dấu hiệu quan trọng
đầu tiên cho thấy cơ thể đang mất nhiệt vì vậy cần phải sưởi ấm ngay.
Khi bị nhiễm
lạnh xuất hiện ho, sốt cần đi khám bác sĩ để có chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Không nên tự ý mua thuốc đặc biệt là thuốc kháng sinh để uống.
Mai Hoa