Với mục tiêu giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống (TH&HNCHT), huyện Hà Quảng triển khai nhiều giải pháp thiết thực nhằm thay đổi nhận thức, hành vi, trách nhiệm của người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS).
Truyền thông về dân số, tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống tại xã Cần Nông, huyện Hà Quảng
Hà Quảng
là huyện vùng cao, biên giới với 99,5% đồng bào DTTS, tỷ lệ hộ nghèo chiếm
35,62%. Trình độ nhận thức, dân trí và hiểu biết pháp luật một số nơi còn hạn
chế, nhiều tập quán lạc hậu còn tồn tại trong đời sống, sinh hoạt của người
dân. Những năm gần đây, tình trạng TH&HNCHT có chiều hướng giảm nhưng vẫn
còn diễn ra rải rác tại địa bàn một số xóm, xã vùng sâu, vùng xa; độ tuổi kết
hôn thấp nhất đối với nam là 11 tuổi, nữ 12 tuổi. Các trường hợp tảo hôn tập trung
ở dân tộc Nùng, Mông, Dao.
Theo kết
quả rà soát, từ năm 2015 - 2023, trên địa bàn huyện có 353 cặp tảo hôn, chiếm
10,77%. Trong đó, 154 cặp dân tộc Mông, 90 cặp dân tộc Dao, 101 cặp dân tộc
Nùng, 8 cặp dân tộc Tày; có 234 nam giới kết hôn dưới 20 tuổi, 266 nữ giới kết
hôn dưới 18 tuổi. Tổng số cặp kết hôn tảo hôn 1 người (vợ hoặc chồng) là 188
cặp/3.277 cặp kết hôn, chiếm 5,73%. Huyện có 13 cặp hôn nhân cận huyết thống.
Ông
Trương Văn Thắng, trưởng xóm Làng Lỷ, xã Nội Thôn chia sẻ: Xóm có 37 hộ, 198 nhân
khẩu, là dân tộc Mông, Nùng cùng sinh sống. Địa hình đồi núi phức tạp, đường đi
lại khó khăn, dân cư phân tán, thiếu nước sinh hoạt, nhiều khu vực không có
sóng điện thoại. Từ năm 2015 đến nay, xóm có 4 cặp tảo hôn người Mông. Đa số
các trường hợp đều nghỉ học sớm, công việc chính là làm nương rẫy, kiến thức về
hôn nhân và gia đình còn hạn chế, chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng làm cha mẹ.
Vài năm trở lại đây, bằng nhiều giải pháp quyết liệt, tình trạng TH&HNCHT
trên địa bàn xóm có nhiều chuyển biến tích cực, xóm không có hôn nhân cận huyết
thống.
Chủ tịch
UBND xã Nội Thôn Dương Văn Thành cho biết: Từ tháng 5/2015 - 5/2023, trên địa
bàn xã có 9 cặp tảo hôn, trong đó có 5 cặp tảo hôn 1 người, 4 cặp tảo hôn 2
người; xã không có hôn nhân cận huyết thống. Để giảm thiểu tình trạng
TH&HNCHT, xã phát huy vai trò của già làng, trưởng bản, người có uy tín
trong công tác tuyên truyền, vận động nhân dân. Cấp ủy, chính quyền, MTTQ và
các đoàn thể xã phối hợp tổ chức 15 cuộc tuyên truyền cho 5.875 lượt người, tư
vấn trực tiếp 1 cặp tảo hôn.
Nguyên
nhân dẫn đến TH&HNCHT chủ yếu do nhận thức của đồng bào DTTS còn hạn chế về
nhiều mặt, mang nặng tư tưởng lạc hậu; bố mẹ ít quan tâm, theo dõi những thay
đổi tâm sinh lý tuổi dậy thì của con cái. Bên cạnh đó, tồn tại quan niệm kết
hôn cùng gia đình, dòng tộc, chung dòng máu trực hệ thì sẽ gần gũi, thân thiết
nhau hơn; lấy cùng họ hàng thì của cải, ruộng đất của mình sẽ không bị phân
chia cho họ hàng người khác. TH&HNCHT khiến chất lượng dân số suy giảm, suy
thoái nòi giống, ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực và là một trong những
rào cản đối với sự phát triển kinh tế, tiến bộ xã hội ở vùng đồng bào
DTTS.
Từ năm
2016 - 2021, huyện triển khai 2 mô hình điểm thực hiện Đề án “Giảm thiểu tình
trạng TH&HNCHT trong vùng DTTS giai đoạn 2015 - 2025” tại xã Bình Lãng (nay
là xã Thanh Long) và xã Nội Thôn; thành lập tổ tư vấn tại các xóm, trường THCS.
Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, cuộc thi tìm hiểu về Luật Hôn nhân và Gia
đình dưới dạng tiểu phẩm, trả lời câu hỏi trắc nghiệm; cấp phát tờ rơi, thiết
bị tuyên truyền với nội dung, hình ảnh liên quan đến TH&HNCHT… Qua đó, tạo
sức lan tỏa đến từng hộ gia đình, nhận thức của đồng bào DTTS về tác hại của
TH&HNCHT được nâng lên đáng kể. Nhiều hộ ban đầu có kế hoạch tổ chức đám cưới
cho con khi chưa đến tuổi, sau khi được tổ tư vấn phân tích, chỉ ra những hệ
lụy đã quyết định hoãn cưới, chờ đủ tuổi mới kết hôn.
Thời gian tới, huyện Hà Quảng tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, phổ
biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về các
chính sách dân tộc, Luật Hôn nhân và Gia đình, những hậu quả của TH&HNCHT.
Tăng cường giáo dục giới tính trong trường học; vận động nhân dân thực hiện tốt
nếp sống văn minh, xây dựng gia đình văn hóa.
Bảo An