Bác Hồ thăm hỏi nhân viên Y tế  Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cao Bằng  ngày 21/2/1961. Ảnh: Tư liệu.

Xứng đáng với lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Lương y phải như từ mẫu” giành cho ngành Y tế, 70 năm qua ngành Y tế Cao Bằng, trong mỗi giai đoạn lịch sử đều đánh dấu một chặng đường vẻ vang xây dựng và phát triển, đóng góp vào sự nghiệp chăm sóc bảo vệ sức khoẻ của nhân dân.

Qua từng thời kỳ cách mạng, cán bộ, viên chức của ngành Y tế luôn phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn thử thách, hoàn thành nhiệm vụ chính trị của Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Trong giai đoạn từ năm 1961 - 1965, ngành Y tế Cao Bằng đã xây dựng được hệ thống y tế tuyến xã với tên gọi khi đó là Trạm Y tế và hộ sinh xã, qua đó đã thực sự đưa y tế đến với dân, gần dân; tiếp tục tổ chức tốt công tác vệ sinh phòng bệnh, phòng chống dịch, đặc biệt là phòng chống sốt rét, từng bước nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh tại các bệnh viện và bệnh xá, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ y tế nhất là y tế cho tuyến xã, tổ chức lại hệ thống tổ chức bộ máy từ tuyến tỉnh đến tuyến xã, thành lập Trường cán bộ y tế và một số trạm chuyên khoa.

Giai đoạn 1966 - 1975, tổ chức y tế của tỉnh đã từng bước phát triển và ngày càng có nhiều tiến bộ. Mạng lưới y tế cơ sở đã được hình thành sâu rộng. Các tổ chức vệ sinh phòng dịch, khám chữa bệnh, đông y, dược, đào tạo... đã được thành lập. Đến năm 1974, toàn tỉnh có 745 gường bệnh, trong đó tuyến tỉnh là 245 gường và tuyến huyện là 500 giường; khám bệnh cho 250.000 lượt người, trong đó điều trị ngoại trú 6.900 lượt bệnh nhân và điều trị nội trú 25.800 bệnh nhân, thực hiện 900 ca phẫu thuật các loại. Đồng thời, ngành Y tế Cao Bằng góp phần củng cố hậu phương, tích cực chi viện cho tiền tuyến lớn để đánh thắng đế quốc Mỹ xâm lược, hoàn thành sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Bước vào thời kỳ cùng cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội và thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, ngành Y tế Cao Bằng đã không ngừng phấn đấu thực hiện mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nâng cao chất lượng phục vụ sự nghiệp chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ nhân dân và đã đạt nhiều thành tựu, góp phần tích cực trong việc chăm sóc sức khoẻ nhân dân; củng cố niềm tin của nhân dân vào sự nghiệp lãnh đạo của Đảng.

Hoạt động y tế đã tập trung vào công tác xây dựng mạng lưới y tế cơ sở, chăm lo sức khoẻ ban đầu của nhân dân và nâng cao chất lượng phục vụ y tế ở các tuyến điều trị. Do vậy, công tác phòng bệnh, chữa bệnh có những chuyển biến và thu được kết quả đáng kể, thiết thực bảo vệ sức khoẻ nhân dân và ngăn chặn các dịch bệnh xảy ra. Đồng thời, ngành Y tế cũng rất quan tâm đến công tác phát triển về đội ngũ cán bộ, nâng cao trình độ chuyên môn kỹ thuật và quản lý. Đã có nhiều người được cử đi học chuyên khoa sau đại học. Nhiều lượt bác sĩ được cử đi tập huấn ở Trung ương để nâng cao trình độ chuyên môn; khi trở về triển khai rộng rãi tại các tuyến huyện, tuyến xã và xóm bản về các chương trình phòng chống dịch bệnh. Trường trung cấp Y tế là đơn vị thực hiện tốt nhiệm vụ đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, đặc biệt là đội ngũ y tế thôn bản, cung cấp cho cả tỉnh và ưu tiên cho các vùng đặc biệt khó khăn.

Ngành Y tế Cao Bằng đã triển khai công tác y tế theo quan điểm của Đảng về chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho nhân dân. Kiên trì quan điểm dự phòng tích cực,  phòng bệnh phải đi trước một bước. Cao Bằng đã từng bước đẩy lùi các bệnh dịch tả, thương hàn, sốt rét, bại liệt… Hệ thống các cơ sở y tế từ tỉnh đến xã ngày càng được củng cố, phát triển, một số đã được đầu tư xây dựng mới. Bằng các nguồn vốn của Trung ương, vốn đầu tư của các chương trình, dự án và các nguồn vốn huy động khác, ngành Y tế đã tích cực đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị cho các cơ sở y tế. Nhờ vậy, công tác điều trị có nhiều tiến bộ rõ rệt, giải quyết được hầu hết các loại hình bệnh tật, được nhân dân tín nhiệm. Song song với phát triển y học hiện đại, y học cổ truyền trong tỉnh cũng được ngày càng phát triển, tạo sự chuyển biến mới trong công tác khám chữa bệnh.

Tháng 2/1979, Y tế Cao Bằng có một hệ thống cơ sở vật chất về phòng bệnh, chữa bệnh, sản xuất thuốc, kho hàng, hiệu thuốc huyện, trường đào tạo y tế thuộc vào loại khang trang, đầy đủ vào lúc bấy giờ. Tuy nhiên, chiến tranh Biên giới tháng 2/1979 đã phá hủy hoàn toàn các cơ sở vật chất của ngành Y tế. Để kịp thời chăm sóc sức khỏe nhân dân, Y tế Cao Bằng tập trung khôi phục lại cơ sở vật chất.

Bước vào thời kỳ đổi mới, dưới sự lãnh đạo của Đảng, và các chính sách đúng đắn phù hợp của Nhà nước, xã hội rất quan tâm việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cá nhân, gia đình và cộng đồng. Ngành Y tế cũng đã thực hiện phương châm xã hội hóa công tác y tế, đa dạng hóa các hình thức chăm sóc sức khỏe nhân dân. Mạng lưới y tế ngày càng được củng cố và phát triển, nhiều loại hình dịch vụ y tế được mở ra, kết hợp giữa y học cổ truyền và y học hiện đại trong khám, chữa bệnh, kết hợp quân dân y trong chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân, từng bước đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh cho đồng bào các dân tộc trong tỉnh. Đồng thời đẩy mạnh hợp tác với các bệnh viện tuyến Trung ương để đào tạo nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ y bác sỹ, triển khai, ứng dụng các kỹ thuật mới trong cấp cứu, chẩn đoán, điều trị; thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế - dân số, phòng chống các dịch bệnh truyền nhiễm, bệnh không lây nhiễm.

Phó thủ tướng chính phủ Lê Thành Long và các đồng chí lãnh đạo tỉnh thăm, tặng quà bệnh nhân tại Khoa Cấp cứu - Đơn vị đột quỵ, Bệnh viện Đa khoa tỉnh. Ảnh: Thủy Tiên

Trải qua một chặng đường đầy thử thách cam go, nhưng rất đỗi tự hào, những người thầy thuốc hôm nay tiếp tục xây dựng nền y học tốt hơn với những bước đột phá cả về chất và lượng, đáp ứng nhu cầu bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe của nhân dân, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân trong tỉnh.

Lãnh đạo HĐND, UBND tỉnh, Bệnh viện Bạch Mai, Sở Y tế, Sở Tài chính, UBND huyện Hoà An, Trung tâm Y tế huyện Hoà An cắt băng khai trương Đơn vị thận nhân tạo tại Trung tâm Y tế huyện Hòa An. Ảnh: Đức Giang

Những năm gần đây, ngành Y tế Cao Bằng đã đạt được những thành tựu quan trọng. Các cơ sở khám, chữa bệnh từ tuyến tỉnh đến cơ sở không ngừng được đầu tư, xây dựng, cải tạo, nâng cấp và xây mới, trang thiết bị được đầu tư hiện đại; công tác phòng chống dịch bệnh được triển khai kịp thời; công tác y tế ứng phó với thiên tai được ngành chỉ đạo thực hiện quyết liệt, nên không có dịch bệnh lớn xảy ra; Đội ngũ y, bác sĩ được tăng cường về lực lượng, nâng cao năng lực chuyên môn và đổi mới phương thức hoạt động, những hạn chế, yếu kém từng bước được đẩy lùi. Ngành đã có nhiều đổi mới, luôn nỗ lực cao nhất để hoàn thành các chỉ tiêu về chăm sóc sức khỏe nhân dân. Nổi bật là, ngành đã tập trung đẩy mạnh cải cách hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong các hoạt động hoạt động quản lý, khám chữa bệnh từ tuyến tỉnh đến tuyến y tế cơ sở, từng bước nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe nhân dân. Tiếp tục củng cố mạng lưới y tế tuyến cơ sở, các cơ sở khám, chữa bệnh trên địa bàn tỉnh đã có nhiều giải pháp trong đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, thu hút, đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng nhằm triển khai nhiều kỹ thuật mới, trong đó có một số kỹ thuật chuyên sâu mà trước đây chỉ bệnh viện tuyến Trung ương mới thực hiện được điển hình như: Bệnh viện Đa khoa tỉnh triển khai thực hiện được 39 kỹ thuật mới, kỹ thuật cao như: phẫu thuật “Tạo hình thân đốt sống bằng bơm cement sinh học qua cuống; Tạo hình thân đốt sống bằng bơm cement sinh học có bóng” để điều trị các bệnh lý xẹp cột sống; triển khai ứng dụng thực hiện các dịch vụ cận lâm sàng như: Xét nghiệm sàng lọc và phát hiện ung thư sớm, xét nghiệm giải phẫu bệnh để chẩn đoán xác định ung thư giúp cho việc phân tích tổn thương và chẩn đoán bệnh chính xác để tiên lượng và chẩn đoán giai đoạn ung thư để có biện pháp can thiệp phù hợp và kịp thời; Thành lập Khoa sức khỏe tâm thần và đơn vị đột quỵ. Trung tâm Y tế huyện Hoà An khai trương, đưa vào vận hành kỹ thuật thận nhân tạo. Kỹ thuật thận nhân tạo là kỹ thuật phức tạp, sau 13 năm kể từ khi áp dụng tại BVĐK tỉnh, đến nay, TTYT huyện Hòa An mới tiến hành áp dụng. Đây là TTYT tuyến huyện đầu tiên của tỉnh áp dụng kỹ thuật này; Bệnh viện Đa khoa y dược cổ truyền - Phục hồi chức năng triển khai kỹ thuật "Nội soi ống cứng can thiệp - Tiêm xơ búi trĩ bằng dung dịch PG60 5%"; Trung tâm Kiểm soát bệnh tật đã triển khai và đưa vào hoạt động Phòng khám bệnh nghề nghiệp. Đã góp phần nâng cao chất lượng công tác khám chữa bệnh, đa dạng hóa các loại hoạt động dịch vụ đáp ứng cơ bản công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân các dân tộc trong tỉnh.

Các đồng chí lãnh đạo tỉnh tặng quà và hoa chúc mừng ngành Y tế tại Lễ kỷ niệm 70 năm ngày thầy thuốc Việt Nam (27/02/1955-27/02/2025). Ảnh: Thủy Tiên

Phát triển hệ thống y tế ngoài công lập phù hợp với bối cảnh kinh tế - xã hội của địa phương. Tăng cường sự gắn kết giữa y tế tư nhân và y tế công lập trong cung ứng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu trên địa bàn và phòng chống dịch bệnh. Đến nay, trên địa bàn tỉnh có 02 Bệnh viện tư nhân với 90 giường bệnh kế hoạch.

Trong công tác phòng chống dịch bệnh, đã đánh dấu sự nỗ lực của toàn ngành Y tế, đã duy trì công tác giám sát dịch tễ thường xuyên, tăng cường giám sát nhằm phát hiện các trường hợp dịch bệnh, ngăn chặn không để các dịch bệnh nguy hiểm xảy ra trên diện rộng thuộc địa bàn tỉnh. Đặc biệt, từ năm 2020 đến những tháng đầu năm 2023 đại dịch COVID-19 bùng phát và diễn biến phức tạp khó dự đoán, thấm nhuần lời dạy của Bác “Lương y phải như từ mẫu”, “Thầy thuốc phải như mẹ hiền”, cán bộ, đảng viên, CCVC, NLĐ các đơn vị thuộc, trực thuộc luôn vững vàng bản lĩnh, nỗ lực vượt lên khó khăn, thử thách nơi tuyến đầu chống đại dịch COVID-19, hoàn thành tốt vai trò tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh chỉ đạo thực hiện thắng lợi mục tiêu kép “Vừa phòng, chống dịch COVID-19, vừa phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội”. Đồng thời, tập trung chỉ đạo, lãnh đạo toàn ngành hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch giao. Các dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và dịch bệnh mới nổi khác đều được giám sát chặt chẽ và khống chế kịp thời; không để dịch lớn xảy ra trên địa bàn. Góp phần bảo đảm an sinh xã hội, ổn định sức khỏe và đời sống cho nhân dân; củng cố vững chắc niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, đối với ngành Y tế cả nước nói chung và Cao Bằng nói riêng. Thành quả đó là minh chứng cụ thể của việc làm theo lời Bác của ngành Y tế Cao Bằng.

Đồng chí Nông Tuân Phong - Giám đốc Sở Y tế báo cáo tình hình triển khai công tác y ứng phó cơn bão số 3 với đồng chí  Hoàng Xuân Ánh - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban nhân tỉnh. Ảnh: Trung Thủy

Từ năm 2023 - 2024, dịch HIV gia tăng đột biến trên địa bàn tỉnh Cao Bằng, với 166 trường hợp nhiễm HIV mới. Tập trung chủ yếu tại một số địa bàn trọng điểm: Yên Thổ, Thái Sơn, Thái Học (huyện Bảo Lâm), Mai Long (huyện Nguyên Bình), Mai Long (Nguyên Bình), Đình Phùng (Bảo Lạc), Đàm Thủy (Trùng Khánh). Các trường hợp mới phát hiện chủ yếu tập trung trong nhóm đối tượng nghiện chích ma túy, người có hành vi nguy cơ cao, vợ/chồng của người nhiễm HIV. 

Trước tình hình đó, ngành Y tế nỗ lực phối hợp với các ban ngành, địa phương triển khai các giải pháp nhằm kịp thời kiểm soát dịch HIV tại cộng đồng, chú trọng công tác giám sát dịch HIV/AIDS và can thiệp giảm tác hại dự phòng lây nhiễm HIV; đẩy mạnh tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng để kịp thời phát hiện các trường hợp nhiễm HIV. Để tăng cường công tác kiểm soát dịch bệnh HIV/AIDS, ngành Y tế đã bắt đầu triển khai dịch vụ điều trị HIV/AIDS tại tuyến xã, tạo điều kiện thuận lợi để các bệnh nhân vùng sâu, vùng xa tham gia điều trị, góp phần thực hiện mục tiêu chiến lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS đến năm 2020 và tầm nhìn 2030. Trạm Y tế xã Mai Long là Trạm Y tế đầu tiên trên cả nước triển khai điều trị HIV/AIDS từ nguồn quỹ bảo hiểm y tế từ tháng 8/2023. Trong năm 2024 đã mở rộng triển khai thêm tại một số cơ sở y tế như: Bệnh viện Tĩnh Túc (Nguyên Bình); Trạm Y tế xã Thái Học (Bảo Lâm), Trạm Y tế xã Đàm Thủy (Trùng Khánh), Trạm Y tế phường Đề Thám Thành phố Cao Bằng. Đưa tổng số các cơ sở cấp phát và điều trị giảm tác hại lây nhiễm HIV trên toàn tỉnh lên 16 cơ sở cấp phát và điều trị Methadone (trong đó có 14 cơ sở điều trị và 4 cơ sở cấp phát thuốc) và 19 cơ sở điều trị ARV.

Đến nay, công tác y tế của Cao Bằng đã đạt được nhiều thành tích, kết quả đáng phấn khởi trên nhiều mặt công tác: mạng lưới y tế từ tỉnh đến cơ sở tiếp tục được củng cố và phát triển; đội ngũ cán bộ y tế ở các tuyến được tăng cả về số lượng và chất lượng, đạt 15 bác sĩ/1vạn dân; số giường bệnh/vạn dân (không tính giường trạm y tế): 35 giường; có 147/161 (chiếm 91,35%) Trạm Y tế xã đạt Tiêu chí quốc gia về y tế xã; Tỷ lệ dân số được quản lý sức khỏe đạt 97%; Các chương trình mục tiêu Quốc gia về y tế được triển khai thực hiện có hiệu quả. Những kết quả đó đã tạo tiền đề, cơ sở vững chắc cho việc thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu phát triển của công tác Y tế tỉnh Cao Bằng trong những giai đoạn mới.

Trải qua quá trình xây dựng và phát triển, ngành Y tế Cao Bằng đã có nhiều tập thể, cá nhân vinh dự được đón nhận nhiều phần thưởng, danh hiệu cao quý của Nhà nước, trong đó có 1 đơn vị được tặng danh hiệu Anh hùng trong thời kỳ đổi mới và Huân chương độc lập hạng Ba, 2 đơn vị trực thuộc được tặng Huân chương lao động hạng Hai; Sở Y tế và 3 đơn vị, 8 cá nhân được tặng Huân chương lao động hạng Ba; 1 cá nhân được tặng danh hiệu Thầy thuốc nhân dân và 58 cá nhân được tặng danh hiệu Thầy thuốc Ưu tú. Tiếp tục phát huy những thành quả đã đạt được, đội ngũ cán bộ ngành Y tế Cao Bằng đang ra sức phấn đấu rèn luyện y đức, học tập để không ngừng nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ, để xứng đáng là người thầy thuốc của nhân dân và vì nhân dân.

Mai Hoa