Thực hiện cân, đo chiều cao cho trẻ tại Trạm Y tế Phan Thanh, tỉnh Cao Bằng

Ngày 11 tháng 7 hằng năm được Liên Hợp Quốc chọn để kỷ niệm Ngày dân số Thế giới (World Population Day). Đây là dịp để nâng cao nhận thức về các vấn đề dân số toàn cầu, như sự gia tăng dân số, ảnh hưởng của nó đến tài nguyên, môi trường và phát triển bền vững.

Ngày dân số thế giới  11/7 năm 2025 với chủ đề: “Quyền tự quyết về sinh sản trong một Thế giới đang thay đổi”. Đây là thông điệp chính thức được Văn phòng Quỹ Dân số Liên Hợp quốc tại Việt Nam công bố và được Bộ Y tế đưa vào Kế hoạch truyền thông dân số năm 2025 nhằm đẩy mạnh nhận thức cộng đồng về vai trò, quyền lợi và trách nhiệm trong vấn đề sinh sản.

Nghị quyết số 21-NQ/TW "Về công tác dân số trong tình hình mới" xác định mục tiêu: “Duy trì vững chắc mức sinh thay thế; đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững”. Sau một thời gian triển khai Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 Hội nghị Trung ương 6 (khóa XII), tỉnh Cao Bằng đã đạt nhiều kết quả trong khống chế được tốc độ gia tăng, giữ được ổn định quy mô dân số, duy trì tỷ suất sinh về mức cân bằng; góp phần nâng cao chất lượng dân số.

Theo báo cáo của Chi cục Dân số, 6 tháng đầu năm 2025, dân số trung bình của tỉnh 563.152 nghìn người, tỷ lệ dân số tăng tự nhiên đạt 0,84 %; Tổng số người được sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại 27.434 người (đạt 92% kế hoạch); Tỷ lệ phụ nữ mang thai được sàng lọc trước sinh theo chỉ tiêu giao 32%, dự ước 6 tháng đầu năm 2025 đạt 20%. Tỷ lệ trẻ sơ sinh được sàng lọc theo chỉ tiêu giao 30%, dự ước 6 tháng đầu năm 2025 đạt 15%.

Tuy nhiên Cao Bằng là một trong 33 tỉnh thuộc vùng mức sinh cao. Nhiều năm gần đây, tỷ số giới tính khi sinh của tỉnh có xu hướng tăng và biến động phức tạp nếu không có giải pháp can thiệp. Theo số liệu báo cáo 6 tháng đầu năm 2025, ước tổng số trẻ sinh từ tháng 1 đến tháng 5 tuổi là 2.690 trẻ, giảm 121 trẻ so với cùng kỳ năm 2024; số trẻ gái 1.269 trẻ; tỷ số giới tính khi sinh 112 trẻ trai/100 trẻ gái.

Xác định công tác truyền thông là nhiệm vụ “then chốt” quyết định đến kết quả thực hiện Nghị quyết số 21, trong những năm qua ngành Y tế Cao Bằng đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động dân số trên địa bàn tình bằng nhiều nội dung, hình thức phong phú, đa dạng. Trong năm 2024, Chi cục Dân số tổ chức 7 lớp giáo dục truyền thông cung cấp thông tin tuyên truyền các chính sách pháp luật của nhà nước về dân số, cư trú, biên giới; quản lý dân số vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cho 211 viên chức y tế và 16 lớp giáo dục truyền thông cung cấp thông tin về tầm soát, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh cho 992 nhân viên y tế thôn bản kiêm cộng tác viên dân số. Tổ chức 12 cuộc nói chuyện chuyên đề tại 12 xóm/xã biên giới về chính sách pháp luật của Nhà nước về dân số, cư trú, biên giới với 665 người tham dự; tổ chức 4 cuộc truyền thông về nâng cao chất lượng dân số trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số đặc biệt ít người sinh sống.

Song song với công tác truyền thông trực tiếp, Chi cục Dân số còn chủ động phối hợp tuyên truyền với các cơ quan thông tấn Báo chí, Hội, nhóm trên địa bàn tỉnh. Năm 2024, Chi cục Dân số phối hợp với Ban đại diện Hội Người cao tuổi tổ chức 6 cuộc nói chuyện chuyên đề tại các Câu lạc bộ Liên Thế hệ trên địa bàn toàn tỉnh về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi trong bối cảnh già hóa dân số với 300 người dự. Hướng dẫn Trung tâm Y tế tổ chức 121 chiến dịch truyền thông phổ biến kiến thức cơ bản về chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, già hóa dân số cho 8.823 người tham dự, kết hợp lồng ghép cung cấp dịch vụ khám sức khỏe, sàng lọc một số bệnh thường gặp ở người cao tuổi được cho 8.652 người cao tuổi…

Đẩy mạnh các dịch vụ Kế hoạch hóa gia đình, phát triển các dịch vụ tầm soát, chẩn đoán sớm bệnh tật trước sinh, sơ sinh, tư vấn kiểm tra sức khỏe sinh sản trước hôn nhân. Qua đó, nâng cao tỷ lệ sử dụng các biện pháp tránh thai, tầm soát, phát hiện sớm các dị tật bẩm sinh ở thai nhi trong giai đoạn đầu đời. Đẩy mạnh xã hội hóa, ưu tiên nguồn lực Nhà nước và nguồn lực xã hội phát triển các dịch vụ xã hội cơ bản cho từng nhóm dân số đặc thù như: Trẻ em, người khuyết tật, người cao tuổi, đảm bảo bình đẳng trong thụ hưởng thành quả phát triển.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác dân số trên địa bàn tỉnh còn một số khó khăn, thách thức như: mức sinh giữa các xã trong tỉnh có sự chênh lệch, tỷ số giới tính khi sinh của tỉnh có xu hướng tăng và biến động phức tạp, theo công bố của Bộ Y tế tại Quyết định số 3671/QĐ-BYT ngày 02/8/2021 về danh sách các tỉnh, thành phố thuộc các vùng theo tỷ số giới tính khi sinh sử dụng để xây dựng Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2021 - 2025, trong đó Cao Bằng thuộc nhóm 2, là nhóm có tỷ số giới tính khi sinh cao, tỷ số giới tính khi sinh từ 109 - 112 trẻ trai/100 trẻ gái sinh ra sống; Đội ngũ cán bộ làm công tác dân số tuyến cơ sở có nhiều biến động và mất cân đối ở tuyến xã…

Thời gian tới, cùng với việc tham mưu kịp thời các văn bản về công tác dân số trong tình hình mới, Chi cục dân số sẽ phối hợp tổ chức triển khai các hoạt động như truyền thông, vận động và cung cấp dịch vụ dân số, kế hoạch hóa gia đình, sức khỏe sinh sản, trong đó tập trung vào công tác truyền thông; triển khai hiệu quả các chương trình, đề án thuộc lĩnh vực dân số, kế hoạch hóa gia đình... Với những quyết tâm của ngành Y tế nói chung và đội ngũ cán bộ làm công tác dân số nói riêng tin tưởng rằng chất lượng dân số trên địa bàn tỉnh ngày càng được nâng cao, góp phần tích cực vào thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Thủy Tiên