Xét nghiệm HIV sớm để bảo vệ bản thân và cộng đồng. Ảnh: Trọng Thụ

Trong thời gian qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong việc phòng, chống HIV/AIDS, nhưng dịch HIV vẫn đang tiềm ẩn nguy cơ bùng phát và là vấn đề sức khỏe cộng đồng cần được quan tâm.

Tại Cao Bằng, tính đến ngày 30/10, toàn tỉnh phát hiện mới 69 trường hợp nhiễm HIV, lũy tích các trường hợp nhiễm HIV toàn tỉnh 2.418 trường hợp; lũy tích bệnh nhân AIDS 1.687 người; 1.443 trường hợp đã tử vong do AIDS. Số bệnh nhân HIV còn sống quản lý được là 975 người; trong đó có 7 trẻ em. 

HIV có thể lây truyền qua 3 đường chính là đường máu (dùng chung kim tiêm, các vật sắc nhọn có dính máu của người nhiễm HIV, truyền máu từ người nhiễm HIV); quan hệ tình dục không dùng bao cao su; từ mẹ nhiễm HIV sang con Tỷ lệ trẻ em sinh ra bị nhiễm HIV từ những người mẹ bị nhiễm HIV là 25-30%. HIV có thể lây từ mẹ sang bé qua nhau thai khi bé trong bụng mẹ, qua máu và chất dịch của mẹ khi sinh hoặc qua sữa mẹ khi mẹ cho con bú.

 Đối tượng có nguy cơ mắc HIV

Bất kỳ ai cũng có nguy cơ bị nhiễm HIV/AIDS. Tuy nhiên, nguy cơ sẽ cao hơn ở những người: quan hệ tình dục không an toàn, mắc các bệnh lây qua đường tình dục, dùng chung kim tiêm.

Các biểu hiện khi mắc HIV

Triệu chứng HIV tương đối giống cúm, nhiều trường hợp không có bất kỳ biểu hiện gì nên thậm chí đã mang vi rút trong người đến 10 năm vẫn không biết rằng mình đang mắc bệnh. Tuy nhiên, phần đông người bị HIV sẽ có các triệu chứng sau:

Người bệnh mệt mỏi hơn rất nhiều do hệ thống miễn dịch của họ đã suy yếu. Điều này cũng khiến cho họ trở nên mất tập trung và tương đối phờ phạc.

Giảm cân là triệu chứng cho thấy bệnh đã tiến triển nặng hơn, thường là do tiêu chảy kéo dài. Có những trường hợp người bệnh ăn càng ngày càng nhiều nhưng cân nặng vẫn giảm nhanh chóng do hệ miễn dịch đang yếu đi một cách rõ rệt.

Người bệnh thường sốt khoảng 39⁰_C trong thời gian dài đi kèm theo các triệu chứng khác như: đau cổ họng, sưng hạch bạch huyết, mệt mỏi,... do vi rút đi nhanh vào máu, nhân lên về số lượng khiến hệ miễn dịch sinh ra các phản ứng viêm.

Ngoài ra, người bệnh có thể bị phát ban trên da, ra mồ hôi vào ban đêm, đau đầu, đau họng, tiêu chảy kéo dài. Ở giai đoạn đầu của bệnh số đông bệnh nhân thường cảm thấy buồn nôn, nôn, tiêu chảy kéo dài và không đáp ứng với điều trị thông thường.

Khi bạn có các dấu hiệu như: sốt kéo dài, lở loét miệng liên tục, sút cân bất thường không rõ nguyên nhân hoặc nghi ngờ mình bị nhiễm HIV thì nên đi xét nghiệm HIV càng sớm càng tốt.

Bên cạnh đó, nếu bạn quan hệ tình dục không an toàn hoặc phát hiện đối phương bị mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục thậm chí HIV, thì hãy nhanh chóng đến các cơ sở y tế để khám và chẩn đoán sớm nhất có thể.

Khi nhận thấy các dấu hiệu nhiễm HIV hoặc nghi ngờ mình mắc bệnh thì bạn hãy đến các cơ sở y tế gần nhất, Trung tâm y tế các huyện, thành phố hoặc có thể đến chuyên khoa Truyền nhiễm của các Bệnh viện đa khoa tại nơi cư trú để được thăm khám và tư vấn điều trị kịp thời.

Các biện pháp dự phòng lây nhiễm HIV

Thực hiện truyền máu an toàn; không dùng chung bơm kim tiêm; bàn chải đánh răng, dao cạo râu; sử dụng găng tay cao su khi tiếp xúc trực tiếp với máu và dịch tiết cơ thể người.

Sống chung thủy một vợ một chồng, không quan hệ với nhiều bạn tình, sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục với bạn tình. Phát hiện sớm và chữa trị kịp thời các bệnh lây truyền qua đường tình dục cũng giúp giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm HIV/AIDS vì những tổn thương do nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục sẽ là cửa vào lý tưởng cho HIV.

Người phụ nữ bị nhiễm HIV thì không nên có thai vì tỷ lệ lây truyền HIV sang con là 30%, nếu đã có thai thì không nên sinh con. Trường hợp muốn sinh con, cần đến cơ sở y tế để được tư vấn về cách phòng lây nhiễm HIV cho con. Sau khi sinh nên cho trẻ dùng sữa ngoài thay thế sữa mẹ.

PrEP - Điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV bằng thuốc kháng HIV.

Hiện nay đã có thuốc ARV điều trị HIV rất hiệu quả, HIV có thể xem như một căn bệnh mãn tính cần được điều trị liên tục suốt đời. Như vậy, bạn vẫn hoàn toàn có một cuộc sống bình thường và khoẻ mạnh.

Điều trị HIV bằng thuốc ARV giúp người nhiễm:

- Hồi phục sức khoẻ, ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng cơ hội

- Có thể lao động kiếm tiền, tạo thu nhập

- Sinh con khoẻ mạnh, không nhiễm HIV

- Sống lâu như người không nhiễm

- Giảm nguy cơ lây nhiễm HIV trong cộng đồng

Ngay sau khi nhận kết quả HIV dương tính, đừng đợi đến khi đau ốm, phát bệnh mới đi điều trị, hãy nhanh chóng đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn bằng thuốc ARV ngay. Điều trị ARV sớm giúp khỏe mạnh và giảm lây nhiễm HIV.

Hãy nhớ uống đúng thuốc, đúng liều, đúng giờ. Uống thuốc hàng ngày, liên tục, suốt đời để có hiệu quả điều trị tốt nhất. Bạn vẫn có thể sống khoẻ, sống vui và có ích nếu được điều trị ARV sớm.

Hưởng ứng Tháng hành động Quốc gia phòng chống HIV/AISD năm 2024 và Ngày Thế giới phòng chống AIDS 01/12 với chủ đề “Công bằng, bình đẳng trong tiếp cận dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS  - Hướng tới chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030” nhằm mục đích kêu gọi sự chung tay của cả cộng đồng, nhất là sự chung tay, góp sức của lực lượng đoàn viên thanh niên trong việc chủ động trong phòng, chống HIV/AIDS. HIV/AIDS không phải là tệ nạn xã hội, không kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS.

Mai Hoa