Bệnh nhân đến uống thuốc tại Cơ sở cấp phát thuốc Methadone, Trạm Y tế xã Thái Học, Trung tâm Y tế huyện Bảo Lâm.

Bảo Lâm là huyện miền núi nằm ở phía tây của tỉnh Cao Bằng, cách Trung tâm Thành phố 175 km về hướng tây, diện tích tự nhiên 91.206,4 ha, dân số 68.734 người, gồm 9 dân tộc: Kinh, Tày, Nùng, Mông, Dao, Sán chỉ, Lô Lô... Huyện có 13 đơn vị hành chính, gồm 12 xã và 01 thị trấn, có 01 xã  biên giới giáp với Trung Quốc, có xã giáp với các tỉnh Hà Giang, Bắc Kạn, Tuyên Quang.

Qua số liệu điều tra cho thấy, tình hình dịch HIV/AIDS có diễn biến phức tạp tại một số xã thuộc huyện Bảo Lâm. Trong năm 2023, phát hiện 9 ca nhiễm HIV (cao hơn 5 ca so với năm 2022), tập trung tại 6 xã gồm: Thị trấn Pác Miầu (2 ca), xã Thái Sơn (2 ca), xã Yên Thổ (2 ca), xã Lý Bôn (1 ca), xã Nam Quang (1 ca), xã Mông Ân (1 ca). Đặc biệt, trong 5 tháng đầu năm 2024, trên địa bàn huyện Bảo Lâm phát hiện 26 ca mắc HIV ở 3 xã: Thái Học, Thái Sơn và Yên Thổ.

Trước tình hình đó, ngày 03/5/2024, Giám đốc Sở Y tế Nông Tuấn Phong và đoàn công tác của Sở Y tế đã có buổi làm việc với Trung tâm Kiểm soát bệnh tật về công tác phòng, chống HIV/AIDS tại huyện Bảo Lâm. Đồng chí Giám đốc Sở Y tế chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật, Trung tâm Y tế huyện Bảo Lâm, các Trạm Y tế liên quan khẩn trương điều tra, xác minh về tình hình HIV; phối hợp với các phòng của Sở Y tế tập trung ưu tiên cho công tác phòng, chống HIV tại huyện Bảo Lâm; căn cứ vào tình hình thực tế, các quy định chuyên môn đề xuất các biện pháp, giải pháp phục vụ công tác phòng, chống HIV tại huyện Bảo Lâm cho phù hợp.

Cùng với đó, Sở Y tế đã thành lập đoàn giám sát, hỗ trợ, chỉ đạo về chuyên môn và các giải pháp phòng, chống dịch HIV tại địa bàn các xã. Làm việc trực tiếp với chính quyền địa phương để đưa ra các biện pháp can thiệp cũng như huy động sự vào cuộc của chính quyền địa phương đối với tình hình dịch HIV trên địa bàn. Chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật hỗ trợ chuyên môn kỹ thuật, nhân lực cho Trung tâm Y tế huyện Bảo Lâm, khẩn trương thành lập Cơ sở cấp phát thuốc, điều trị ARV và Cơ sở cấp phát thuốc, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone tại Trạm Y tế xã Thái Học.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật đã triển khai tập huấn cho viên chức Trung tâm Y tế huyện Bảo Lâm và Trạm Y tế các xã, thị trấn về công tác giám sát tình hình dịch HIV và tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng. Triển khai tập huấn những điều cần biết về HIV cho Ban Chỉ đạo tại 3 xã: Thái Học, Thái Sơn và Yên Thổ.

Trao đổi với chúng tôi, ông Lý Văn Chuyên - Giám đốc Trung tâm Y tế huyện Bảo Lâm cho biết: Để thực hiện đảm bảo, kịp thời các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn, Trung tâm Y tế huyện đã ban hành các kế hoạch cụ thể về tư vấn, sàng lọc, xét nghiệm HIV tại cộng đồng. Chỉ đạo, phối hợp với các xã tổ chức tuyên truyền về các mối nguy, chủ động phát hiện sớm và điều trị sớm HIV, vận động người dân hưởng ứng sàng lọc xét nghiệm HIV. Triển khai Cơ sở cấp phát thuốc, điều trị ARV và Cơ sở cấp phát thuốc, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone tại Trạm Y tế xã Thái Học.

Để thực hiện tốt vấn đề này, UBND và Trạm Y tế xã đóng vai trò quan trọng trong việc tư vấn, tuyên truyền cho những người có nguy cơ cao đến các địa điểm khám sàng lọc, tư vấn, xét nghiệm. Huy động sự vào cuộc của các ban ngành, đoàn thể như: bí thư, trưởng xóm, nhân viên y tế thôn bản, đặc biệt là người dân… Từ đó, tránh gây hoang mang, lo sợ, tạo niềm tin và đồng cảm, không kỳ thị đối với những người nhiễm HIV.

Từ ngày 05/7/2024, Trung tâm Y tế huyện Bảo Lâm đã triển khai Cơ sở cấp phát thuốc, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone và Phòng khám, tư vấn, cấp phát thuốc điều trị ARV tại Trạm Y tế xã Thái Học. Đây là cơ sở tuyến xã đầu tiên của tỉnh Cao Bằng đi vào hoạt động, phục vụ cho bệnh nhân của các xã: Thái Học, Thái Sơn, Yên Thổ và các xã lân cận đến uống thuốc.

Bà Phan Thị Luyên - Trạm trưởng Trạm Y tế xã Thái Học chia sẻ: Từ ngày triển khai uống thuốc đến nay, cơ sở đã tiếp nhận và điều trị 25 bệnh nhân uống thuốc Methadone; 24 bệnh nhân uống thuốc ARV. Việc đưa cơ sở vào hoạt động góp phần giảm tải cho Cơ sở điều trị Methadone và Cơ sở điều trị ARV, Trung tâm Y tế huyện Bảo Lâm, giúp nâng cao chất lượng chăm sóc cho bệnh nhân, góp phần làm giảm tỷ lệ người nghiện, tỷ lệ lây nhiễm HIV, giảm các hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV trong nhóm đối tượng tham gia điều trị.

Tính đến tháng 9/2024, trên địa bàn huyện có 66 trường hợp nhiễm HIV, trong đó có 6 ca chuyển sang giai đoạn AIDS, 2 ca tử vong do AIDS. Các xã có trường hợp mắc HIV cao nhất là Yên Thổ 16 ca mắc, Thị trấn Pắc Miầu 14 ca, Thái Sơn 12 ca, Thái Học 9 ca…

Để tiếp tục thực hiện mục tiêu không có người nhiễm HIV mới và giảm tử vong do HIV/AIDS gây ra, trong thời gian tới, Trung tâm Y tế huyện tiếp tục phối hợp với các ban ngành, đoàn thể trên địa bàn huyện trong việc phòng, chống HIV/AIDS. Tăng cường tập huấn kỹ năng tiếp cận, tư vấn cho đội ngũ cộng tác viên, tuyên truyền viên tuyến xã. Tiếp tục triển khai hoạt động can thiệp giảm tác hại lây nhiễm HIV tại các xã, thị trấn. Tư vấn về lợi ích của xét nghiệm HIV, lợi ích của điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV và điều trị HIV bằng thuốc ARV, lợi ích của điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế Methadone. Thường xuyên chỉ đạo Trạm Y tế tham mưu cho UBND các xã, thị trấn thành lập các nhóm để thực hiện tuyên truyền, phổ biến các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về công tác phòng, chống HIV/AIDS.

Trong những năm qua, mặc dù công tác phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn huyện Bảo Lâm đã được triển khai kịp thời, với nhiều hình thức đa dạng, phong phú, góp phần tạo sự chuyển biến mạnh mẽ cho người dân. Tuy nhiên, trong những tháng đầu năm 2024, tỷ lệ phát hiện các ca nhiễm HIV mới có sự gia tăng đột biến, do vậy rất cần nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương, sự phối hợp của các cơ quan, đoàn thể và cộng đồng dân cư trong việc triển khai đồng bộ các biện pháp dự phòng, can thiệp, từ đó góp phần giảm tỷ lệ mắc mới và giảm tử vong do AIDS trên địa bàn huyện Bảo Lâm nói riêng cũng như công tác phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn toàn tỉnh Cao Bằng nói chung.

Đức Giang