Khi có các triệu chứng của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính người dân nên đến các cơ sở y tế để khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Ảnh: Ngọc Anh

Việt Nam là quốc gia có tần suất mắc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính đứng cao nhất trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương. Một điều tra cho thấy có tới 3,1% số người trưởng thành ở nước ta từng được chẩn đoán mắc bệnh này. Vì vậy việc chẩn đoán và điều trị sớm giúp ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh, phòng ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh là rất cần thiết.

Triệu chứng, nguyên nhân của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Bệnh nhân được chẩn đoán mắc COPD khi có các triệu chứng: Khó thở, ho mạn tính hoặc khạc đàm mạn hoặc tiền sử tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ như: khói thuốc lá, khói của nguyên liệu, các khói bụi nghề nghiệp; bị nhiễm trùng đường hô hấp tái đi tái lại nhiều lần; ngực có cảm giác đau, thắt chặt; thở khò khè, mệt mỏi kéo dài; sốt nhẹ và có cảm giác ớn lạnh... Nếu có những triệu chứng này thì nên đến các cơ sở y tế để khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Một số yếu tố nguy cơ chính gây COPD là do tiếp xúc lâu dài với chất kích thích trong không khí: nguyên nhân hàng đầu là do khói thuốc lá (hút thuốc lá chủ động hoặc thụ động) gây ra 3/4 trường hợp mắc bệnh; khói bụi, bụi than đá và bụi silic, ô nhiễm không khí trong nhà từ sưởi ấm và nấu ăn bằng khối sinh học trong môi trường thông khí kém; ô nhiễm không khí môi trường bên ngoài; Nhiễm trùng cũng có thể là nguy cơ gây bệnh…

Bệnh nhân bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính thường mắc phải những bệnh đi kèm như: suy nhược, suy giảm chức năng cơ xương, hội chứng chuyển hóa, loãng xương, trầm cảm và ung thư phổi.

Các triệu chứng của COPD đôi khi được cải thiện khi người bệnh ngừng hút thuốc, dùng thuốc điều trị thường xuyên hoặc tham gia phục hồi chức năng phổi. Tuy nhiên, phổi vẫn bị hư hại và không bao giờ có thể hoàn toàn trở lại bình thường, khó thở và mệt mỏi có thể không bao giờ biến mất hoàn toàn nhưng mọi người có thể học cách kiểm soát tình trạng của mình và tiếp tục sống khỏe.

Cách phòng ngừa Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính

Bỏ thuốc lá và tránh xa các chất kích thích: Hút thuốc là yếu tố nguy cơ chính của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Theo một số nghiên cứu, những người hút thuốc có nguy cơ mắc COPD cao hơn 10 lần so với những người không hút thuốc, có tới 80 - 90% bệnh nhân COPD hút thuốc và gần 50% người hút thuốc lâu năm bị COPD, hút thuốc lá thụ động cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Vì vậy, cách hiệu quả nhất để phòng ngừa COPD là nói không với hút thuốc lá.

Tránh tiếp xúc với môi trường ô nhiễm: Bụi bẩn, phấn hoa, lông thú, khói nhiên liệu,... là những tác nhân khiến các triệu chứng COPD dễ tái phát. Cần luôn giữ cho không khí ở nơi sinh sống luôn sạch sẽ, thông thoáng.

Thời tiết thay đổi: Những thay đổi về nhiệt độ và thời tiết có thể làm cho các triệu chứng COPD trở nên tồi tệ hơn. Theo nghiên cứu, không khí lạnh, khô hoặc nóng có thể gây bùng phát các triệu chứng COPD, do đó, khi thời tiết trở lạnh, trở gió, hãy che miệng, mũi cẩn thận khi ra ngoài.

Tránh tình trạng nhiễm trùng hô hấp: Nhiễm trùng đường hô hấp rất nguy hiểm đối với những người bị COPD vì nó ảnh hưởng đến phổi và đường hô hấp. Một số yếu tố lây nhiễm, chẳng hạn như: cảm lạnh và cúm có thể làm cho tình trạng khó thở, ho khan và thở khò khè trở nên tồi tệ hơn, cách tốt nhất để ngăn ngừa COPD là giảm nguy cơ nhiễm trùng, những người bị bệnh phổi tắc nghẽn nên rửa tay thường xuyên và đảm bảo rằng họ đã được tiêm chủng đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh cần thiết.

Đặc biệt, với người cao tuổi mắc bệnh COPD, để phòng ngừa bệnh tái phát, giảm nguy cơ biến chứng nên hạn chế đến mức thấp nhất việc tiếp xúc với khói thuốc, các hóa chất, khói bụi độc hại. Người bệnh COPD nên duy trì luyện tập các bộ môn thể thao như: đạp xe, đi bộ... ở mức độ trung bình từ 30-60 phút/ngày, tùy theo khả năng. Với bệnh nhân nặng có thể giảm thời gian luyện tập hoặc tập thở bằng cách hít sâu và thở mạnh ra hết sức...

Ngoài việc luyện tập, người bệnh COPD cần có chế độ dinh dưỡng lành mạnh, ăn đồ loãng, nóng, thức ăn mềm dễ hấp thu, chế độ ăn cần đủ chất dinh dưỡng và bổ sung thêm nước hoa quả, trái cây, rau xanh. Khi bệnh tái phát hoặc diễn biến nặng cần đến các cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời.

Hoàng Ly (st)