Thông tin từ Bộ Y tế cho biết, trường hợp mắc cúm gia cầm A(H9) ở Tiền Giang vừa được ghi nhận hôm 6/4 là ca đầu tiên của Việt Nam từ trước đến nay. Trước đó, tháng 3 vừa qua, tại Khánh Hòa đã ghi nhận 1 trường hợp tử vong do mắc cúm A(H5N1) trên người. Cúm A(H9) thường lưu hành ở đàn gia cầm và có thể lây sang người.
Hình minh họa
Cúm A(H9) là gì?
Bệnh cúm A nói chung trong đó có cúm A(H9) là
bệnh do vi rút gây ra tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp. Người bệnh thường có các triệu chứng ho, sốt, nhức đầu, khó chịu… Tỷ lệ tử vong do
cúm A tùy theo các chủng khác nhau.
Trước đây, chủng cúm A/H9N2 cũng đã gây bệnh ở một số nước Châu Á như
Trung Quốc, Campuchia... Đây là chủng cúm gia cầm (gặp ở gà) sau đó lây sang
người. Từ năm 2015
đến nay, khu vực Tây Thái Bình Dương ghi nhận 98 ca mắc cúm A(H9N2), trong đó
có 2 trường hợp tử vong (hai trường
hợp này đều có bệnh nền). Hiện tại chưa có bằng chứng cho thấy cúm A(H9N2) lây
từ người sang người.
Trên thế
giới, từ cuối năm 2023 đến nay, tình hình dịch cúm gia cầm trên động vật diễn
biến phức tạp, không chỉ ghi nhận nhiều đợt bùng phát cúm trên gia cầm ở tất cả
các khu vực, mà còn ghi nhận sự lây truyền cho các loại động vật có vú ngày
càng gia tăng.
Tại Mỹ, ghi
nhận rải rác các trường hợp nhiễm cúm A(H5N1) lây từ gia súc ở nhiều bang. Tại
châu Á, tiếp tục ghi nhận các đợt bùng phát dịch cúm trên gia cầm như H5N1,
H5N6, H5N8, H3N2, H9N2, H10N3...
Một số quốc
gia giáp biên giới với Việt Nam tiếp tục ghi nhận các ca cúm gia cầm trên người
bao gồm: H5N1, H9N2.
Theo thông
tin từ Cục Thú y, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trước đây nước ta có
phát hiện vi rút cúm A(H9N2)
lưu hành trên đàn gia cầm. Đây là vi rút cúm gia cầm
độc lực thấp, thường gây triệu chứng nhẹ và không gây chết gia cầm hàng loạt.
Tuy nhiên,
con người vẫn có thể bị lây nhiễm và mắc bệnh cúm gia cầm A(H9N2) nếu tiếp xúc
và sử dụng gia cầm, các sản phẩm gia cầm nhiễm bệnh.
Các chuyên
gia y tế cho biết, thời điểm hiện tại đang là giai đoạn chuyển mùa, thời tiết
thay đổi bất thường chính là điều kiện thuận lợi cho các loại mầm bệnh phát
triển, gia tăng sự tương tác giữa các chủng vi rút cúm, cùng
nguy cơ lây nhiễm sang các loài động vật có vú. Vì vậy, thời gian tới vẫn tiềm
ẩn nhiều nguy cơ lây nhiễm các chủng vi rút cúm gia cầm
sang người.
Bệnh cúm gia
cầm trên người hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cũng như chưa có vắc xin phòng bệnh.
Cúm gia cầm
có lây không?
Có rất nhiều
chủng virus khác nhau với 18 loại kháng nguyên H và 11 kháng nguyên N. Khi các
kháng nguyên kết hợp với nhau sẽ sinh ra các chủng khác nhau và có thể lên tới
198 tổ hợp.
Chỉ có một số
ít trong các chủng cúm gia cầm có thể gây bệnh cho người thông qua tiếp xúc
trực tiếp với gia cầm, giọt bắn, sử dụng gia cầm bị bệnh… Các chủng cúm A khác
thường gặp như H5N1, H7N9, H7N3, H9N2, H10N8 đều có thể lây từ gia cầm sang
người. Tính tới thời điểm hiện tại, trong các chủng cúm A có cúm A(H1N1) lây trực tiếp từ người sang người.
Hiện có một
số bằng chứng cho rằng các chủng cúm nói trên có thể lây từ người sang người
nhưng điều này chưa được khẳng định chắc chắn. Các vi rút đều có khả
năng biến đổi nhanh và đột biến cao, do vậy không loại trừ trường hợp v rút cúm A có thể biến đổi thành chủng mới có khả năng
lây từ người sang người.
Biểu hiện mắc cúm gia cầm
Bệnh cúm gia cầm gây ra bệnh cảnh về hô hấp nặng nề với tỷ lệ tử vong khá
cao. Biểu hiện của cúm gia cầm tương tự với cúm A ở người, người bệnh có thể gặp
các triệu chứng như: Sốt, ho, đau đầu, khó chịu, dấu hiệu của viêm long đường hô hấp: chảy nước mũi, hắt hơi…
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra tình
trạng viêm phổi do vi rút, các tổn thương tiến triển rất nhanh có thể gây suy hô hấp, thậm chí khiến
người bệnh tử vong.
Các biện pháp phòng,
chống bệnh cúm lây từ gia cầm sang người
Bệnh cúm gia
cầm trên người hiện chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cũng như chưa có vắc xin phòng bệnh.
Để chủ động
phòng, chống bệnh cúm lây từ gia cầm sang người, Bộ Y tế khuyến cáo người dân
không ăn gia cầm, các sản phẩm gia cầm ốm, chết và không rõ nguồn gốc; đảm bảo
ăn chín, uống sôi; rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn.
Không giết
mổ, vận chuyển, mua bán gia cầm và sản phẩm gia cầm không rõ nguồn gốc; hạn chế
tiếp xúc, giết mổ, ăn các loại động vật hoang dã, đặc biệt là chim.
Khi phát hiện
gia cầm ốm, chết, tuyệt đối không được giết mổ và sử dụng mà phải thông báo
ngay cho chính quyền địa phương và đơn vị thú y trên địa bàn.
Người chăn
nuôi, buôn bán, vận chuyển và giết mổ gia cầm tuyệt đối tuân thủ các biện pháp
dự phòng dịch bệnh thường quy.
Khuyến khích
đeo khẩu trang khi đi vào chợ gia cầm sống hoặc khu vực buôn bán gia cầm sống;
rửa tay bằng xà phòng sau khi tiếp xúc với gia cầm hoặc sau khi đi vào chợ.
Khi có biểu
hiện giống cúm như sốt, ho, đau ngực, khó thở phải đến ngay cơ sở y tế để được
tư vấn, khám và điều trị kịp thời.
Mai Hoa