Bảo vệ trẻ em khỏi tai nạn thương tích: Những điều cha mẹ cần biết
Tai nạn và thương tích là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em tại Việt Nam. Các trường hợp phổ biến bao gồm đuối nước, tai nạn giao thông, ngộ độc, té ngã, bỏng, bị động vật cắn hoặc chấn thương do vật sắc nhọn. Đặc biệt, mỗi năm có hơn 2.800 trẻ em tử vong do đuối nước – con số cao nhất trong khu vực Đông Nam Á và gấp 8 lần so với các nước có thu nhập cao. Việc hiểu rõ các nguy cơ và áp dụng biện pháp phòng tránh sẽ giúp cha mẹ bảo vệ trẻ an toàn trong cuộc sống hàng ngày.
Đối với tai nạn đuối nước
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tai nạn đuối nước ở
trẻ em, nhưng phần lớn xuất phát từ sự chủ quan, thiếu giám sát chặt chẽ của
phụ huynh, hoặc do không có người trông coi, chăm sóc, khiến trẻ tự do vui chơi
gần ao, hồ, sông, suối... Bên cạnh đó, các vật dụng chứa nước trong gia đình
như lu, vại, bể nước không được đậy kín cũng tiềm ẩn nguy cơ gây nguy hiểm cho
trẻ. Để ngăn ngừa những tai nạn đáng tiếc và bảo vệ an toàn cho trẻ, cần áp
dụng một số biện pháp phòng tránh hiệu quả.
Trẻ em khi bơi phải được người lớn giám sát
thường xuyên, chỉ nên đưa trẻ đi bơi ở các hồ bơi đảm bảo an toàn và có nhân
viên cứu hộ giám sát; dạy trẻ kỹ năng bơi lội và các biện pháp an toàn khi ở
dưới nước; Đảm bảo các khu vực chứa nước trong nhà như giếng nước, lu nước,
thùng nước được che đậy hoặc rào chắn an toàn; gia đình có hồ bơi, hồ cá trong
nhà nên rào kín xung quanh và lắp đặt hệ thống báo động bể bơi; nên có người
lớn đưa đi học trong mùa mưa lũ, đặc biệt khi phải đi qua các khu vực ngập úng.
Đối với tai nạn bỏng và điện giật
Bỏng và điện giật cũng là mối lo lớn đối với các
bậc phụ huynh. Trẻ có thể bị bỏng do tiếp xúc với nước sôi, lửa, bếp điện hoặc
các vật nóng như: bàn là, trong khi nguy cơ điện giật thường xuất phát từ việc
chạm vào ổ điện, dây điện hở, thả diều ở nơi có trụ điện cao thế…
Để phòng tránh tai nạn bỏng và điện giật, cha mẹ
cần giữ các vật dụng nóng như: nước sôi, bàn là xa tầm tay trẻ; bố trí bếp ăn, bàn
ăn cao ngoài tầm với của trẻ; kiểm tra nhiệt độ của thức ăn, đồ uống trước khi
cho trẻ ăn, uống; hướng dẫn trẻ có kỹ năng phòng tránh tai nạn thương tích do
bỏng; sử dụng ổ điện có nắp đậy và che kín các ổ điện ở vị trí thấp; kiểm tra
và bảo dưỡng các thiết bị điện trong nhà, đảm bảo không có dây điện hở; dạy trẻ
không nghịch ngợm với các thiết bị điện và tránh xa khu vực bếp khi đang nấu
ăn.
Hóc dị vật và ngạt thở
Hóc dị vật và ngạt thở cũng là một nguy cơ
nghiêm trọng, đặc biệt ở trẻ dưới 3 tuổi. Các vật nhỏ như hạt, viên bi, đồ chơi
có kích thước nhỏ hay một số loại thực phẩm dễ gây nghẹn có thể khiến trẻ gặp
nguy hiểm. Ngoài ra, việc trẻ ngủ trong tư thế không phù hợp, sử dụng gối hoặc
chăn dày cũng có thể gây ngạt thở.
Hóc dị vật và ngạt thở có thể được phòng tránh
bằng cách không để trẻ chơi với đồ vật nhỏ, hạt, viên bi hoặc các vật dụng nhỏ
khác có thể nuốt phải, hướng dẫn trẻ ăn chậm và nhai kỹ; cắt thức ăn thành
miếng nhỏ phù hợp với độ tuổi của trẻ, tránh các loại thực phẩm dễ gây hóc như:
nho nguyên quả, kẹo cứng; giám sát trẻ khi ăn uống và chơi đùa, đặc biệt là trẻ
dưới 3 tuổi; Ngoài ra, cần đảm bảo môi trường ngủ an toàn, tránh để gối hoặc
chăn trùm kín mặt trẻ khi ngủ.
Tai nạn giao thông
Tai nạn giao thông cũng là một trong những nguyên nhân gây thương
tích nặng ở trẻ em. Việc trẻ không đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy, xe đạp, hoặc
băng qua đường mà không có sự giám sát có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Để ngăn ngừa tai nạn giao
thông việc dạy trẻ các quy tắc cơ bản như: đi bộ trên vỉa hè, không chạy băng
qua đường và đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy hoặc xe đạp là điều quan trọng; giám
sát trẻ khi chơi gần đường phố và nhắc nhở về nguy cơ từ các phương tiện giao
thông; Cha mẹ cũng nên giám sát trẻ khi tham gia giao thông.
Đối với tai nạn té ngã và chấn thương
Trẻ em thường gặp nguy cơ té ngã và chấn thương
khi chơi cầu trượt, xích đu, đi xe đạp hoặc chạy nhảy, đặc biệt là khi không có
sự giám sát của người lớn. Ngoài ra, việc leo trèo cầu thang, chơi đùa trên ban
công hoặc các vật dụng cao trong nhà cũng có thể gây chấn thương nghiêm trọng.
Để phòng tránh té ngã và
chấn thương, cha mẹ cần đảm bảo môi trường sống an toàn bằng cách lắp đặt rào
chắn ở cầu thang, ban công và những nơi nguy hiểm. Đồng thời, cần hướng dẫn trẻ
chơi an toàn, không leo trèo lên các đồ vật không chắc chắn và sử dụng đồ bảo
hộ khi tham gia các hoạt động thể thao; giữ đồ nội thất chắc chắn, tránh để trẻ
leo trèo lên bàn ghế không ổn định; giám sát trẻ khi chơi, đặc biệt ở những khu
vực có nguy cơ cao như cầu thang, bếp, hoặc gần cửa sổ.
Một số biện pháp sơ cứu cơ bản khi trẻ gặp tai nạn
Dù đã thực hiện các biện pháp phòng tránh, vẫn có những tình huống
không mong muốn xảy ra. Vì vậy, cha mẹ cần biết cách sơ cứu cơ bản để xử lý kịp
thời.
Khi trẻ bị chảy máu, cần dùng băng gạc sạch ép
vào vết thương để cầm máu. Nếu trẻ bị bỏng, nên ngâm vùng bị bỏng vào nước mát
trong 15-20 phút, tránh bôi kem hoặc dầu lên vết thương. Trong trường hợp hóc
dị vật, nếu trẻ còn ho được thì để trẻ tự ho, nếu bị nghẹt thở, thực hiện thủ
thuật vỗ lưng và ép bụng (Heimlich) để đẩy dị vật ra ngoài. Khi trẻ bị điện
giật, phải ngắt nguồn điện ngay lập tức và không chạm vào trẻ khi điện chưa
được tắt.
Không chỉ cha mẹ, mà cả cộng đồng cũng đóng vai
trò quan trọng trong việc bảo vệ trẻ em khỏi tai nạn thương tích. Cha mẹ cần
giám sát trẻ chặt chẽ, đặc biệt trong mùa hè khi trẻ vui chơi nhiều hơn. Việc
tạo môi trường an toàn trong gia đình, trường học và khu vui chơi là rất quan
trọng. Thường xuyên nhắc nhở và giáo dục trẻ về các biện pháp an toàn, đồng
thời tham gia các lớp học sơ cứu để biết cách ứng phó khi trẻ gặp nguy hiểm.
Việc trang bị kiến thức phòng tránh tai nạn và kỹ năng sơ cứu sẽ giúp giảm
thiểu rủi ro, đảm bảo an toàn và sức khỏe cho trẻ em.
Quốc Cường