Các nữ hộ sinh đón em bé chào đời khỏe mạnh tại BVĐK huyện Quảng Hòa.

Khái niệm hộ sinh theo định nghĩa của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Liên đoàn Hộ sinh Quốc tế (ICM) là người có đủ tiêu chuẩn được cấp phép hành nghề, đã hoàn thành chương trình đào tạo hộ sinh được công nhận và có đủ năng lực để cung cấp dịch vụ chăm sóc, hỗ trợ cho phụ nữ, trẻ em và gia đình trong suốt thai kỳ, chuyển dạ, sinh nở và thời kỳ hậu sản. Vai trò của người hộ sinh không chỉ giới hạn trong phòng sinh mà còn bao trùm lên toàn bộ quá trình thai sản của người phụ nữ.

Ở giai đoạn chăm sóc trước sinh (khám thai), người hộ sinh thực hiện việc khám thai định kỳ, theo dõi sức khỏe của mẹ và bé, phát hiện sớm các nguy cơ hoặc biến chứng. Họ tư vấn về dinh dưỡng, lối sống lành mạnh, chuẩn bị tâm lý cho quá trình sinh nở và giáo dục về các dấu hiệu nguy hiểm cần lưu ý.

Hỗ trợ trong quá trình chuyển dạ và sinh nở là vai trò cốt lõi nhất của người hộ sinh. Họ theo dõi sát sao quá trình chuyển dạ, hỗ trợ sản phụ vượt qua cơn đau, động viên và hướng dẫn cách rặn đẻ đúng cách. Người hộ sinh có trách nhiệm thực hiện các thủ thuật cần thiết trong quá trình sinh như: Đỡ đẻ thường, cắt tầng sinh môn (nếu cần), khâu vết rách và xử trí các tình huống cấp cứu ban đầu. Khả năng nhận biết và xử lý kịp thời các biến chứng sản khoa là yếu tố then chốt giúp cứu sống mẹ và bé.

Sau khi sinh, người hộ sinh tiếp tục theo dõi sức khỏe của sản phụ, kiểm tra tình trạng tử cung, sản dịch, vết khâu và tư vấn về dinh dưỡng, vệ sinh, cách cho con bú. Đối với trẻ sơ sinh, họ thực hiện các biện pháp chăm sóc ban đầu như cắt dây rốn, ủ ấm, theo dõi nhịp thở, tim thai, sàng lọc các dị tật bẩm sinh ban đầu; hướng dẫn sản phụ cách chăm sóc trẻ sơ sinh, nhận biết các dấu hiệu bất thường ở trẻ là vô cùng quan trọng để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của bé.

Ngoài việc chăm sóc trực tiếp, người hộ sinh còn là những người tư vấn đáng tin cậy về sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình, các biện pháp tránh thai và tư vấn về các bệnh lây truyền qua đường tình dục, những kiến thức thiết yếu nhưng đôi khi bị bỏ sót. Điều này góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về sức khỏe sinh sản và giảm tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn.

Tại tỉnh Cao Bằng, với đặc thù địa hình đồi núi phức tạp, giao thông đi lại còn nhiều hạn chế và tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm đa số, vai trò của người hộ sinh càng được khẳng định rõ nét. Hiện nay, toàn tỉnh có hơn 1.000 điều dưỡng, kỹ thuật viên và nữ hộ sinh đang làm việc tại các bệnh viện và cơ sở y tế trên địa bàn tỉnh. Về tổ chức xã hội nghề nghiệp, do địa phương không có Hội Nữ hộ sinh của tỉnh nên nhiều hộ sinh tại Cao Bằng đã đăng ký tham gia sinh hoạt cùng Hội Điều dưỡng tỉnh để có cơ hội giao lưu chuyên môn, cập nhật kiến thức và nâng cao tay nghề.

Trong bối cảnh thiên tai, thảm họa hoặc dịch bệnh, khi hệ thống y tế có nguy cơ quá tải hoặc bị gián đoạn, vai trò của người hộ sinh lại càng trở nên nổi bật. Nhất là tại các địa phương vùng sâu vùng xa như Cao Bằng, nơi còn nhiều xóm, bản có địa hình hiểm trở, giao thông khó khăn, người hộ sinh tại các Trạm Y tế xã có thể là nhân lực y tế duy nhất còn trụ lại tuyến đầu trong những thời điểm khẩn cấp. Họ không chỉ hỗ trợ sinh nở trong điều kiện thiếu thốn về trang thiết bị, mà còn đảm nhận việc sơ cứu, cấp cứu cho bà mẹ và trẻ sơ sinh, xử trí các tình huống nguy cấp bằng kinh nghiệm thực tế và tinh thần chủ động. Trong đại dịch COVID-19, đội ngũ hộ sinh không chỉ tiếp tục công việc chuyên môn mà còn kiêm nhiệm giám sát phòng dịch, hướng dẫn sản phụ tự chăm sóc sức khỏe tại nhà…

Bên cạnh đó, hộ sinh cũng đóng vai trò quan trọng trong tuyên truyền phòng chống dịch bệnh tại cộng đồng, đặc biệt với phụ nữ mang thai, nhóm đối tượng dễ tổn thương nhưng thường ít chủ động tiếp cận thông tin. Nhờ sự tận tâm và linh hoạt, người hộ sinh góp phần duy trì liên tục các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, trẻ sơ sinh ngay cả trong điều kiện khó khăn nhất.

Trong nỗ lực xây dựng hệ thống y tế cơ sở vững mạnh, giảm thiểu tử vong mẹ và trẻ sơ sinh, Sở Y tế Cao Bằng xác định hộ sinh là lực lượng nòng cốt trong chăm sóc sức khỏe sinh sản, bà mẹ và trẻ em. Ngành Y tế tỉnh luôn quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ hộ sinh cũng như điều dưỡng và kỹ thuật viên. Tháng 5/2025, Sở Y tế tỉnh đã phối hợp với Trường Đại học Y Dược Hải Phòng tổ chức lớp bồi dưỡng theo tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp chuyên môn y tế, trong đó có chức danh nghề nghiệp hộ sinh cho các nữ hộ sinh đang làm việc tại các cơ sở y tế công lập trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, Hội Điều Dưỡng tỉnh cũng tạo điều kiện cho hội viên tham gia các lớp tập huấn, hội thảo về chuyên môn, nghiệp vụ, hoạt động nghiên cứu khoa học cũng được triển khai thường xuyên, góp phần cập nhật kiến thức, nâng cao năng lực thực hành và chất lượng chăm sóc tại cơ sở.

Ngoài công tác đào tạo chuyên môn, ngành Y tế tỉnh cũng chú trọng bồi dưỡng kỹ năng giao tiếp, đạo đức nghề nghiệp và hỗ trợ tâm lý cho lực lượng hộ sinh nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của người dân. Hội Điều dưỡng tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị định kỳ tổ chức các cuộc thi tay nghề và Hội thi Điều dưỡng, Hộ sinh, Kỹ thuật y giỏi thanh lịch để tạo điều kiện giao lưu, học hỏi nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, rèn luyện tay nghề và tu dưỡng đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ điều dưỡng, hộ sinh và kỹ thuật viên, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho người dân.

Chị Nông Thúy Nga - Chủ tịch Hội Điều dưỡng tỉnh Cao Bằng cho biết: Hoạt động của đội ngũ hộ sinh tại Hội Điều dưỡng trong thời gian qua luôn nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện của lãnh đạo Sở Y tế và các đơn vị y tế, được lồng ghép hiệu quả trong hệ thống Hội Điều dưỡng, tạo nên sự gắn kết chuyên môn chặt chẽ giữa hộ sinh và điều dưỡng. Hội viên cũng rất nhiệt tình hưởng ứng các phong trào chuyên môn, đặc biệt khi chính sách đào tạo trong ngành ngày càng được mở rộng đến bậc sau đại học. Tuy nhiên, thực tế địa bàn rộng, nhân lực hộ sinh còn thiếu và chưa đồng đều về trình độ; công tác quản lý, giám sát, đào tạo tại một số đơn vị còn gặp khó khăn do thiếu đầu mối chuyên trách và cơ sở vật chất còn hạn chế. Đây là những thách thức mà chúng tôi đang nỗ lực khắc phục để phát huy tốt hơn nữa vai trò của người hộ sinh trong hệ thống y tế cơ sở.

Chị Hà Thị Thuẫn - Thị trấn Quảng Uyên, huyện Quảng Hòa chia sẻ: Cả hai bé nhà tôi đều sinh tại BVĐK huyện Quảng Hòa. Trong quá trình từ lúc đi khám thai, sinh đẻ và chăm sóc sau sinh, các nữ hộ sinh đều rất tận tâm và chu đáo. Các chị hướng dẫn đầy đủ từ chế độ dinh dưỡng đến cường độ vận động, nghỉ ngơi hợp lý để tôi có một thai kỳ khỏe mạnh và đón con chào đời thuận lợi. Đặc biệt, sau sinh, các chị còn hướng dẫn kỹ lưỡng cách chăm con, vệ sinh, theo dõi sức khỏe và cả cách chăm sóc bản thân, điều mà tôi thật sự trân trọng. Với tôi, các nữ hộ sinh không chỉ là nhân viên y tế mà còn như những người đồng hành đầy yêu thương trong hành trình làm mẹ.

Người hộ sinh, bằng đôi tay lành nghề và trái tim tận tụy đang góp phần từng ngày vào hành trình bảo vệ sự sống, mang lại khởi đầu an toàn và trọn vẹn cho hàng nghìn trẻ em và gia đình trên mảnh đất Cao Bằng. Ghi nhận và nâng cao vị thế của họ chính là một phần quan trọng trong xây dựng nền y tế công bằng, tiếp cận và nhân văn.

Hoàng Trang