Bệnh tay chân miệng (TCM) là bệnh truyền nhiễm cấp tính lây từ người sang người, dễ gây thành dịch do vi rút đường ruột gây nên. Bệnh lây chủ yếu theo đường tiêu hoá. Có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi và có khả năng lây lan nhanh, dễ thành dịch.
Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng dưới vòi nước chảy nhiều lần trong ngày để phòng chống bệnh TCM
Bệnh TCM do
Enterovirus 71 và Coxsackie vi rút gây ra. Dấu hiệu đặc trưng của bệnh là sốt, đau họng,
tổn thương niêm mạc miệng và da chủ yếu ở dạng phỏng nước thường thấy ở lòng
bàn tay, lòng bàn chân, đầu gối, mông. Hầu hết các ca bệnh đều diễn biến nhẹ.
Tuy nhiên ở một số trường hợp, bệnh có thể diễn biến nặng và gây biến chứng
nguy hiểm như viêm não - màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp dẫn đến tử vong
nên cần được phát hiện sớm, điều trị kịp thời.
Bệnh tay chân
miệng chủ yếu xảy ra ở trẻ em dưới 10 tuổi, thường là ở trẻ nhỏ dưới 5 tuổi.
Trẻ càng nhỏ thì các triệu chứng càng nghiêm trọng hơn. Tuy nhiên, tất cả những
ai chưa từng mắc bệnh đều có nguy cơ lây nhiễm khi tiếp xúc với các dụng cụ
hoặc bề mặt bị nhiễm vi rút do người bệnh chạm vào, nhưng không phải ai bị
nhiễm vi rút cũng có biểu hiện của bệnh.
Trẻ em có
nguy cơ lây nhiễm vi rút và mắc bệnh
cao hơn vì các em có khả năng đề kháng và miễn dịch yếu hơn người lớn. Hầu hết
người lớn được miễn dịch nhưng những trường hợp thanh thiếu niên và người
trưởng thành bị nhiễm vi rút cũng không phải là hiếm.
Phụ nữ mang
thai cần phòng tránh bệnh, không nên tiếp xúc gần gũi với người nhiễm bệnh bởi
có khả năng lây nhiễm và truyền vi rút sang cho con ngay trước khi sinh hoặc
trong khi sinh.
Điều đáng lưu
ý là một người có thể nhiễm bệnh tay chân miệng nhiều lần do mỗi lần nhiễm
bệnh, cơ thể chỉ tạo ra kháng thể với một loại vi rút nhất định.
Tại Việt Nam,
TCM là bệnh lưu hành quanh năm và gặp ở hầu hết 63 tỉnh, thành phố. Theo hệ thống
giám sát bệnh truyền nhiễm, từ đầu năm 2023 đến nay cả nước ghi nhận 8.995
trường hợp mắc tay chân miệng, trong đó đã có 03 trường hợp tử vong. Số mắc tay
chân miệng có xu hướng tăng nhanh trong các tuần gần đây, đồng thời đã ghi nhận
sự xuất hiện của vi rút Enterovirus
(EV71) có khả năng gây bệnh nặng ở một số trường hợp mắc bệnh.
Hiện nay bệnh
TCM vẫn chưa có
vắc xin và thuốc điều trị đặc hiệu. Để tích cực phòng chống, giảm thiểu ảnh
hưởng của bệnh tay chân miệng đến sức khỏe, đặc biệt là trẻ em, Cục Y tế dự
phòng, Bộ Y tế khuyến cáo người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng
bệnh như sau:
1. Vệ sinh cá
nhân
Rửa tay
thường xuyên bằng xà phòng dưới vòi nước chảy nhiều lần trong ngày (cả người
lớn và trẻ em), đặc biệt trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn/cho trẻ ăn,
trước khi bế ẵm trẻ, sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã và làm vệ sinh cho
trẻ.
2. Vệ sinh ăn
uống:
Thức ăn cho
trẻ cần đảm bảo đủ chất dinh dưỡng; ăn chín, uống chín; vật dụng ăn uống phải
đảm bảo được rửa sạch sẽ trước khi sử dụng (tốt nhất là ngâm tráng nước sôi);
sử dụng nước sạch trong sinh hoạt hằng ngày; không mớm thức ăn cho trẻ; không
cho trẻ ăn bốc, mút tay, ngậm mút đồ chơi; không cho trẻ dùng chung khăn ăn,
khăn tay, vật dụng ăn uống như cốc, bát, đĩa, thìa, đồ chơi chưa được khử
trùng.
3. Làm sạch
đồ chơi, nơi sinh hoạt
Hộ gia đình,
nhà trẻ mẫu giáo, các hộ trông trẻ tại nhà cần thường xuyên lau sạch các bề
mặt, vật dụng tiếp xúc hằng ngày như đồ chơi, dụng cụ học tập, tay nắm cửa, tay
vịn cầu thang, mặt bàn/ghế, sàn nhà bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa thông
thường.
4. Thu gom và
xử lý chất thải của trẻ
Sử dụng nhà
tiêu hợp vệ sinh, phân, chất thải của trẻ phải được thu gom, xử lý và đổ vào
nhà tiêu hợp vệ sinh.
5. Theo dõi
phát hiện sớm
Trẻ em phải
được thường xuyên theo dõi sức khỏe để kịp thời phát hiện, tổ chức cách ly,
điều trị các trường hợp mắc bệnh, tránh lây bệnh cho các trẻ khác.
6. Cách ly,
điều trị kịp thời khi phát bệnh
Các nhà trẻ,
mẫu giáo, nhóm trẻ tập trung và hộ gia đình có trẻ dưới 6 tuổi cần chủ động
theo dõi sức khỏe của trẻ để kịp thời phát hiện và đưa ngay đến các cơ sở y tế
để được điều trị kịp thời. Trẻ bị bệnh phải được cách ly ít nhất là 10 ngày kể
từ khi khởi bệnh, không cho trẻ có biểu hiện bệnh đến lớp và chơi với các trẻ
khác.ly và đưa ngay trẻ đến các cơ sở y tế để được khám và điều trị.
Bảo An