Các bệnh truyền nhiễm khi thời tiết chuyển mùa và cách phòng tránh
Hiện nay, thời tiết bước sang giai đoạn giao mùa có sự thay đổi thất thường về
nhiệt độ trong ngày và độ ẩm cao là yếu tố thuận lợi cho sự phát triển các loại
vi rút, vi khuẩn gây bệnh sinh sôi, phát triển và hoạt động mạnh. Theo các chuyên
gia y tế, giai đoạn này, người dân cần nâng cao ý thức, chủ động trong phòng,
chống các bệnh truyền nhiễm. Đặc biệt, với những người mắc các bệnh mãn tính sức đề kháng yếu như
người già và trẻ nhỏ sẽ là đối tượng dễ mắc các bệnh truyền nhiễm.
Tiêm vắc xin phòng bệnh cho trẻ em tại Trường Tiểu học Sông Hiến, Tp. Cao Bằng
Sau đây là một số bệnh truyền nhiễm thường gặp khi chuyển mùa:
Cúm:
Cúm là một
bệnh truyền nhiễm do vi rút cúm gây ra.
Có bốn loại vi rút là vi rút cúm A, B, C
và D, trong đó cúm
A, cúm B thường gây bệnh cho người. Nguồn chứa vi rút cúm bao gồm
cả người bệnh và người mang vi rút cúm nhưng
không có triệu chứng, vi rút cúm chủ yếu lây truyền qua các giọt bắn hô hấp
được tạo ra từ ho và hắt hơi. Sự lây truyền qua không khí và tiếp xúc qua các
vật thể trung gian hay bề mặt bị nhiễm vi rút cũng có thể xảy ra. Một số biến
chứng nặng của nhiễm cúm có thể gặp như hội chứng suy hô hấp cấp tính, viêm
màng não, viêm não… tình trạng này làm trầm trọng thêm các vấn đề sức khỏe đã
có từ trước như hen và bệnh tim mạch.
Bệnh sởi:
Sởi là bệnh
truyền nhiễm do vi rút sởi gây ra.
Nguồn chứa tác nhân gây bệnh là người đang mắc sởi, kể cả giai đoạn sởi chưa có
triệu chứng hay giai đoạn sởi đã thoái lui. Bệnh lây theo đường hô hấp qua các
giọt bắn, giọt nhỏ dịch tiết từ đường hô hấp của người mắc bệnh hoặc cũng có
thể qua tiếp xúc trực tiếp hoặc qua bàn tay bị ô nhiễm với các dịch tiết đường
hô hấp có chứa mầm bệnh.
Bệnh sởi có
các biểu hiện đặc trưng là sốt, phát ban, ho, mắt đỏ (viêm kết mạc), chảy nước
mũi; mắc sởi có thể dẫn đến những biến chứng nặng như: viêm tai giữa, viêm
phổi, tiêu chảy, khô loét giác mạc mắt, viêm não... dễ có nguy cơ tử vong.
Tiêm vắc xin
sởi là biện pháp tốt nhất để phòng bệnh. Để đạt hiệu quả phòng bệnh cao, trẻ
cần được tiêm đủ 2 mũi vắc xin sởi (mũi 1 tiêm khi trẻ được 9 tháng tuổi; mũi 2
khi trẻ được 18 tháng tuổi). Ngoài ra, để phòng tránh nguy cơ bùng phát dịch
sởi, cần có kiến thức tự phòng, chống. Bên cạnh đó, cần tiến hành tiêm vắc xin
sởi cho phụ nữ ở độ tuổi mang thai và những người dân trong cộng đồng chưa có
kháng thể chống sởi giúp giảm số người mắc, phòng lây nhiễm bệnh sởi...
Bệnh tay chân
miệng:
Bệnh tay chân
miệng (TCM) là bệnh truyền nhiễm cấp tính lây từ người sang người, dễ gây thành
dịch do vi rút đường ruột gây nên. Bệnh lây chủ yếu theo đường tiêu hoá. Tác nhân gây bệnh là Coxsackievirus A16 và Enterovirus
71 (EV71).
Bệnh tay -
chân - miệng là bệnh truyền nhiễm lây từ người sang người có thể phát triển
thành dịch do virus đường ruột gây ra. Tác nhân gây bệnh là Coxsackievirus A16
và Enterovirus 71 (EV71). Bệnh biểu hiện chính là tổn thương da, niêm mạc dưới
dạng phỏng nước tập trung ở niêm mạc miệng, lòng bàn tay, bàn chân, mông, gối.
Bệnh chân tay
miệng lây chủ yếu do tiếp xúc với các dịch tiết từ nước bọt, phỏng nước và phân
của trẻ nhiễm bệnh. Do vậy, các yếu tố sinh hoạt tập thể như trẻ đi học tại nhà
trẻ, mẫu giáo, nơi trẻ chơi tập trung là các yếu tố nguy cơ lây truyền bệnh, dễ
phát thành các ổ dịch.
Dịch tay chân
miệng có thể gặp quanh năm. Tuy nhiên, bệnh có xu hướng tăng cao và khoảng từ
tháng 3 đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 12 hàng năm. Bệnh có thể gây nhiều
biến chứng nguy hiểm. Các trường hợp biến chứng nặng thường do EV71.
Các biến
chứng có thể bao gồm: biến chứng thần kinh như: viêm não, viêm thân não, viêm
não tủy, viêm màng não. Biểu hiện như giật mình, ngủ gà, bứt rứt, đi loạng
choạng, run chi, mắt nhìn ngược, rung giật nhãn cầu, yếu liệt chi, co giật, hôn
mê,...; biến chứng tim mạch, hô hấp gồm: viêm cơ tim, phù phổi cấp, tăng huyết
áp, suy tim, trụy mạch có thể tử vong nhanh chóng nếu không được xử lý kịp
thời.
Bệnh thủy đậu
Bệnh thủy đậu
(trái rạ) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính, do vi rút Varicella - Zoster gây
ra. Bệnh thường xuất hiện vào mùa xuân và mùa hè, xảy ra ở mọi lứa tuổi, trong
đó trẻ em dễ mắc bệnh nhất. Thủy Đậu là bệnh lành tính nhưng nếu không được
điều trị và chăm sóc đúng cách sẽ lâu khỏi và để lại nhiều di chứng, thậm chí
nguy hiểm đến tính mạng.
Bệnh rất dễ lây lan, lây truyền từ người sang
người qua đường hô hấp thông qua tiếp xúc trực tiếp, qua dịch tiết mũi họng, dịch
từ nốt phỏng thủy đậu. Bên cạnh đó, bệnh cũng có thể lây gián tiếp qua việc
dùng chung các đồ dùng, vật dụng như bàn chải đánh răng, khăn mặt… mà các đồ
dùng vật dụng này có dịch tiết từ tổn thương hoặc các giọt bắn từ nước bọt của
người bị bệnh.
Thủy đậu là một bệnh lây nhiễm nhưng rất lành tính, biến chứng hiếm gặp.
Tuy nhiên, điều trị không đúng cách hoặc người bệnh không tuân thủ theo chỉ
định của bác sĩ có thể sẽ gặp phải các biến chứng không mong muốn.
Các biến chứng có thể gặp
là: Nhiễm trùng tại chỗ, tổn thương mụn nước có thể bị viêm nhiễm, mủ, loét sâu
xuống và vỡ ra. Chỗ tổn thương đó có thể rỉ máu, thường gặp những biến chứng
này ở trẻ nhỏ do gãi nhiều; Viêm màng não, xuất huyết, nhiễm trùng huyết,
nhiễm trùng nốt rạ, viêm mô tế bào, viêm gan… Một số trường hợp có thể tử vong
nếu người bệnh không được điều trị kịp thời. Ngoài
ra, một số biến chứng hiếm gặp khác như: suy thượng thận, viêm cầu thận, viêm
cơ tim, biến chứng trên mắt. Người mẹ mắc bệnh Thủy đậu khi đang mang
thai có thể sinh con bị dị tật bẩm sinh sau này.
Tiêu chảy cấp do vi rút đường ruột:
Các vi rút cư trú trong
đường tiêu hoá của người bệnh và được thải ra ngoài qua dịch tiết tiêu hoá,
phân. Vi rút có khả năng
tồn tại bền vững trong môi trường, sống nhiều giờ trên tay và nhiều ngày trên
các bề mặt cứng như bàn ghế, sàn nhà, đồ chơi, vật dụng trong gia đình...
Sau khi bị
lây nhiễm khoảng 1- 2 ngày trẻ bắt đầu xuất hiện nôn và tiêu chảy. Nôn thể xuất
hiện trước khi bị tiêu chảy khoảng 6- 12 giờ hoặc có thể kéo dài từ 2- 3 ngày.
Trẻ đi ngoài
phân lỏng như nước, có thể kèm theo nhớt nhưng không có máu. Vài ngày sau đó
tiêu chảy ngày càng tăng kéo dài khoảng 3- 9 ngày. Ngoài ra, trẻ có thêm những
dấu hiệu như sốt vừa phải, đau bụng, ho và chảy nước mũi. Trong giai đoạn này,
trẻ rất dễ bị mất nước, cơ thể nhanh chóng bị khô kiệt nếu không được chăm sóc
thích hợp hoàn toàn có nguy cơ thành bệnh nặng và tử vong.
Những ai dễ mắc bệnh khi thời tiết chuyển mùa?
-Trẻ nhỏ:
Đối với trẻ nhỏ đa số hệ miễn dịch chưa hoàn thiện sức đề kháng yếu, rất dễ bị
nhiễm bệnh trong thời điểm giao mùa. Trẻ khi mắc bệnh dễ diễn biến nặng hơn
người lớn.
- Người cao tuổi,
người có bệnh mãn tính : Người cao tuổi thường có sẵn các bệnh lý mạn
tính như bệnh lý hô hấp, đái tháo đường, tăng huyết áp, tim mạch, suy
gan, suy thận làm hệ miễn dịch suy yếu. Do đó, bệnh gặp ở người cao
tuổi thường nặng hơn người trẻ rất nhiều. Thay đổi thời tiết dễ làm khởi phát bệnh
lý có sẵn ở người cao tuổi.
Cách phòng bệnh
truyền nhiễm khi thời tiết chuyển mùa
Để chủ động
phòng tránh bệnh khi thời tiết chuyển mùa, mọi người cần chú ý thực hiện các
biện pháp sau:
Dinh dưỡng
hợp lý, đầy đủ theo lứa tuổi, thực phẩm được
chế biến phù hợp, vệ sinh; vệ sinh cá
nhân hằng ngày, giữ ấm cơ thể.
Đeo khẩu
trang, che miệng khi ho, hắt hơi.
Tiêm chủng đầy
đủ gì các loại vắc xin phòng bệnh
theo đúng lịch, đặc biệt với trẻ em.
Giữ vệ sinh
môi trường thông thoáng, sạch sẽ. Tránh tiếp
xúc với những người đang có dấu hiệu bị các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp.
Khi có các dấu
hiệu nghi ngờ mắc bệnh, người bệnh đến các cơ sở y tế để được được khám, tư vấn
và điều trị kịp thời, tránh tự ý mua thuốc điều trị.
Bảo An